Đừng Học C++ Như Cách Của Tiểu Bối
Ngày hôm nay, lướt qua Google Reader, tôi tình cờ đọc được bài viết bàn luận về việc học ngành công nghệ thông tin. Hình ảnh minh họa phía trên được chuyển lại từ bộ phim “Cư Xá” (tập 24, phút thứ 3:30). Đồng nghiệp có chép phim này cho tôi từ hồi trước, mang theo trong chuyến du lịch để giết thời gian trên máy bay. Tuy nhiên, dù nghe nói bộ phim rất ăn khách nhưng tôi chẳng thấy đồng cảm lắm nên cũng chẳng có động lực xem hết.
Tương tự như vậy, cuốn “Thiết Kế Phần Mềm C++ Quy Mô Lớn” mà tôi từng lướt qua vài trang bản điện tử cũng vậy. Tuy là cuốn sách chất lượng, nhưng tiếc rằng tôi đã mất hứng thú với C++ từ lâu. Điều đặc biệt là cuốn sách này không chỉ đơn thuần là hướng dẫn mà còn chứa đựng những phân tích sâu sắc về ngôn ngữ lập trình này. Nếu bạn là lập trình viên nghiện C++, đây đích thực là tác phẩm dành cho bạn. Trích dẫn trong lời mở đầu đã cho thấy điều đó: “Khác với suy nghĩ phổ biến, về bản chất, mô hình lập trình hướng đối tượng thông thường luôn khó kiểm thử và xác thực hơn so với lập trình hướng thủ tục tương ứng.”
Vậy tại sao thành tích của anh bạn Tiểu Bối lại tệ đến vậy? Không phải vì anh ta học công nghệ thông tin hay chọn C++ làm ngôn ngữ chính. Nguyên nhân mấu chốt nằm ở chỗ: anh ta chưa từng nghiêm túc học tập chuyên sâu. Hãy nhìn đống sách trên bàn làm việc của anh ta đi, chẳng có quyển nào khác ngoài cuốn “Thiết Kế Phần Mềm C++ Quy Mô Lớn” đang bị úp ngửa nửa chừng. Đây rõ ràng không phải sách tra cứu kỹ thuật mà là sách chuyên luận thiết kế hệ thống.
Dễ dàng nhận ra Tiểu Bối không phải lập trình viên giàu kinh nghiệm qua độ tuổi và phong cách sống của anh ta. Việc anh ta chọn đọc cuốn này chỉ xuất phát từ mong muốn học thêm kiến thức mới chứ không phải nhu cầu công việc. Điều đó càng được củng cố khi thấy anh ta chẳng mang sách về nhà đọc tiếp. Bạn có thấy anh ta tranh thủ học lúc rảnh ở công sở không? Những cuốn sách chuyên môn về lập trình C++ đâu cả rồi?
Thử quan sát kỹ hơn: ngay từ tập đầu tiên, hình ảnh Tiểu Bối xuất hiện với trang phục vest chỉnh tề. Điều này tiết lộ môi trường làm việc của anh ta không quá chú trọng vào chuyên môn kỹ thuật mà là công ty có yêu cầu cao về hình thức bên ngoài. Có lẽ vị trí hiện tại của anh ta chẳng liên quan trực tiếp đến C++, mà đang sử dụng các ngôn ngữ lập trình khác (ví dụ như JavaScript) để phát triển những ứng dụng đơn giản. Lưu ý rằng tôi không coi thường JavaScript, nhưng rõ ràng Tiểu Bối đang xem nhẹ công việc hiện tại của mình. Bàn làm việc không có bất kỳ tài liệu tham khảo nào, ngay cả đồng nghiệp xung quanh cũng chẳng lưu trữ tài liệu chuyên ngành. Điều này cho thấy đây là môi trường làm việc quá đơn giản, không yêu cầu nghiên cứu chuyên sâu. Anh ta chỉ xem công việc như phương tiện sinh tồn, không coi trọng giá trị chuyên môn thực sự.
Việc bắt đầu hành trình học C++ với “Thiết Kế Phần Mềm C++ Quy Mô Lớn” là quyết định sai lầm. Một người trẻ chưa từng trải qua dự án quy mô bao giờ khó lòng lĩnh hội trọn vẹn tinh hoa của cuốn sách này. Chẳng trách gì anh ta đọc được nửa chừng lại bỏ dở. Thật tiếc nuối khi thấy động cơ học tập của Tiểu Bối quá thực dụng, thiếu đi sự say mê và tư duy dài hạn trong việc trau dồi kiến thức chuyên ngành.
Dẫu vậy, vẫn còn một tín hiệu tích cực khi thấy đồng nghiệp ngồi phía sau Tiểu Bối đã tốt hơn chút ít. Bàn của anh ta có cắm sẵn cuốn “Các Mẫu Thiết Kế Phần Mềm” phiên bản tiếng Việt (tập 8, phút 3:45). Ít ra người này đã nhận thức được tầm quan trọng của việc học hỏi và chuẩn bị tài liệu chuyên môn một cách bài bản.